#4.8 Περιοδικό Playboy & τέλος του pin-up
Το 1953 ένας άλλος εργαζόμενος του Esquire, ο Χιου Χέφνερ, παραιτήθηκε για να εκδώσει το περιοδικό Playboy. Το πρώτο τεύχος κυκλοφόρησε με ατραξιόν τις γυμνές φωτογραφίες της Μέριλιν Μονρό. Λίγα χρόνια αργότερα, όταν ο Βάργκας θα έβγαινε από μια δικαστική διαμάχη με το Esquire, άνεργος και άφραγκος, θα δεχόταν πρόσκληση να εργαστεί στο νέο περιοδικό. Προσάρμοσε τα έργα του σε πιο τολμηρό στιλ, υπογράφοντας πλέον με ολόκληρο το όνομά του.
Οι εικόνες της Μονρό στο Playboy ήταν από τα πλέον κλασικά pin-up, αλλά και προπομπός του πιο τολμηρού γυμνού που θα κυριαρχούσε. Η μεταγραφή του κορυφαίου εικονογράφου Βάργκας στο πιο εμβληματικό έντυπο φωτογραφικού γυμνού, ήταν επίσης εύγλωττη. Σταδιακά, η μετάλλαξη των ανδρικών περιοδικών σε περιοδικά με γυμνό έκανε τις εικόνες του pin-up να μοιάζουν γραφικές και παλιομοδίτικες. Κάποια στιγμή, οι ζωγράφοι των εντύπων αποσύρθηκαν εντελώς. Τα pin-up έγιναν φωτογραφικά και απεικόνιζαν σταρ του κινηματογράφου και ενίοτε μοντέλα – σαν τη «Βασίλισσα του Pin-Up», Μπέτι Πέιτζ.
Οι μισοί και ηθικά αντίθετοι κόσμοι της βικτωριανής περιόδου είχαν πλέον μεταλλαχτεί σε δύο ολόκληρους. Άλλο κοινό διάβαζε τα οικογενειακά περιοδικά και άλλο τα περιοδικά με γυμνό – όλοι όμως, το έκαναν στα φανερά. Επιπλέον, κορυφωνόταν η σεξουαλική επανάσταση. Δεν είχε νόημα η απεικόνιση μιας γυναίκας που κρύβει ντροπαλά τη ζαρτιέρα της, ενώ αληθινές γυναίκες καίγανε δημοσίως τα σουτιέν τους.
Σήμερα, μετά από μισό αιώνα, το pin-up μπαίνει σε αίθουσες και δημοπρασίες τέχνης. Τα πρωτότυπα έργα του Βάργκας φτάνουν τα 100.000 δολάρια. Τα έργα του Πέτι δεν ξεπερνούν τα 15.000 δολάρια. Το 2011 η Χαρωπή Νύμφη του Έλβγκρεν έφτασε τα 286.800 δολάρια. Ήταν η υψηλότερη τιμή για πίνακα pin-up μέχρι σήμερα.
Προφανώς, δεν είναι τέχνη όλες οι εικόνες του pin-up (όπως δεν είναι τέχνη, σε οποιοδήποτε είδος και περίοδο, όλοι οι πίνακες, τα μουσικά έργα και τα ποιήματα). Σαν είδος, το pin-up συνδέεται με τις πιο ζωντανές μορφές τέχνης του εικοστού αιώνα: την εικονογράφηση, την αφίσα, τη διαφήμιση, τα κόμικς και τον κινηματογράφο. Αντί για μουσεία, κυκλοφόρησε σε μέσα μαζικής επικοινωνίας, καθιστώντας την ερωτική γυναίκα μαζικό φαινόμενο (το μέσο είναι το μήνυμα). Υπήρξε μέσο προώθησης ιδεών: του Αμερικανικού Ονείρου, του πατριωτισμού, της καταναλωτικής αφθονίας. Λίγα καλλιτεχνικά είδη εξέφρασαν τόσο πετυχημένα τις αξίες των εποχών που διένυσαν. Και στο βάθος, ο αντιδραστικός Γκίμπσον θα βεβαίωνε πως ένα έργο ερωτικής φύσεως είναι έμφυτα επαναστατικό.
Πέραν όμως της γενικής συζήτησης περί τέχνης, η αφηρημένη γυναίκα του pin-up προβάλλει σαν πρόσωπο τέχνης. Ξεκίνησε από το περιθώριο της Μπελ Επόκ, σαν κορίτσι της Μονμάρτης. Στις ΗΠΑ έγινε χορεύτρια πρόστυχων βικτωριανών καμπαρέ και αναστάτωσε την κοινωνία. Ως Κορίτσι του Γκίμπσον απέκτησε αριστοκρατικούς τρόπους, ντύθηκε με φραμπαλάδες και συνδύασε χάρη και επικινδυνότητα. Σαν «φλάπερ» κόντυνε την φούστα της, άρχισε να καπνίζει, να έχει εραστές και να εργάζεται. Στα πρώτα χρόνια του κινηματογράφου απέκτησε περίσσια τόλμη και απειλητική σεξουαλικότητα. Στα χρόνια της Ύφεσης μειώθηκε σε ερωτική καρικατούρα, αμφισβητήθηκε η διάνοιά της και άρχισε να συντηρείται από άντρες. Στα χρόνια του Β’Π.Π. επέστρεψε στην εργασία, εμψύχωσε στρατιώτες και μεταμορφώθηκε σε εκτυφλωτική σεξοβόμβα. Στη μεταπολεμική περίοδο έμεινε έγκυος και επέστρεψε στο σπίτι. Εκεί έχουμε την τελευταία εικόνα της, να ετοιμάζει ένα οικογενειακό μπάρμπεκιου κάνοντας αέρα με τη φούστα της. Οι γυμνές φωτογραφημένες γυναίκες του Playboy, οι Playmate, ήταν οι απόγονοί της. Η αφηρημένη γυναίκα του pin-up μοιάζει με ηρωίδα μιας πλοκής όλο ανατροπές – ή μια γενεαλογία ερωτικών Αουρελιάνο. Αφηγείται με γυναικεία οπτική, τη δυτική ιστορία από τη βικτωριανή περίοδο μέχρι την επανάσταση των παιδιών των λουλουδιών.
Ήταν στα τέλη της δεκαετίας του ’60 που το pin-up χάθηκε στη θάλασσα της σύγχρονης πορνογραφίας. Εικόνες αισθησιακών γυναικών συνέχιζαν – και συνεχίζουν – να δημοσιεύονται και να αναρτώνται στους τοίχους. Αλλά δεν είναι πλέον «pin-up».
Το εξώφυλλο και το «σαλόνι» του πρώτου τεύχους του PLAYBOY
Οι μισοί και ηθικά αντίθετοι κόσμοι της βικτωριανής περιόδου είχαν πλέον μεταλλαχτεί σε δύο ολόκληρους
Σαν είδος, το pin-up συνδέεται με τις πιο ζωντανές μορφές τέχνης του εικοστού αιώνα
