Pin είναι η καρφίτσα. Και pin-up είναι οι εικόνες ελκυστικών γυναικών με λίγα ή καθόλου ρούχα που δημοσιεύονταν σε διάφορα έντυπα μεταξύ 1870 και 1970. Ονομάστηκαν έτσι γιατί οι αναγνώστες συνήθιζαν να τις κρεμούν, ή να τις «καρφιτσώνουν» σε τοίχους σαν να ήταν ζωγραφικοί πίνακες κάποιας λαϊκής Αφροδίτης. Επί έναν αιώνα, οι – ρετρό σήμερα – αφίσες ερωτικών γυναικών ήταν από τα πιο δημοφιλή χαρακτηριστικά των εντύπων.
Η φωτογραφική σειρά που ακολουθεί έχει τίτλο «Pin-Up στην Ελλλάδα - ένα υποθετικό ταξίδι στον χρόνο». Πρόκειται για μια αναδρομή στον αιώνα της ελληνικής ιστορίας που συμπίπτει με τη διάρκεια του pin-up, μέσα από πρόσωπα και χαρακτήρες τυπικών Ελληνίδων του τότε. Οι φωτογραφίες ακολουθούν το ύφος του αυθεντικού pin-up.
«Ποτέ, σε καμιά εποχή, δεν βαθμολογήθηκαν σαν σημαντικά ρεύματα τέχνης τα πειραματικά κινήματα των ελαχίστων. Πάντα τέχνη ήταν εκείνη η επικοινωνιακή εκδήλωση που αφορούσε, που επηρέαζε, που διαμόρφωνε και μαζί απηχούσε τη σκέψη και την αίσθηση μιας σημαντικής μερίδας του κοινού», έχει πει ο Νίκος Δήμου. Χρειάζεται βέβαια να περάσει κάποιο χρονικό διάστημα για να αξιολογηθεί σωστά ένα καλλιτεχνικό είδος. Το 1960 κανένας δεν θα σκεφτόταν ότι οι τολμηρές εικόνες του pin-up είχαν κάποια καλλιτεχνική αξία. Όπως κανένας δεν θα σκεφτόταν πως οι στίχοι των τραγουδιών της ροκ είχαν κάποια λογοτεχνική αξία. Το 2016 ο τραγουδοποιός της ροκ Μπομπ Ντύλαν τιμήθηκε με το Νόμπελ λογοτεχνίας. Παρομοίως, οι εικόνες του pin-up μελετούνται πλέον από ιστορικούς της τέχνης και μπαίνουν σε γκαλερί.
Αυτή η «βαθύτερη» και μάλλον άγνωστη πλευρά του pin-up παρουσιάζεται σε δύο κείμενα που συνοδεύουν τη φωτογραφική σειρά. Μεταξύ άλλων, αναφέρονται στην ιστορία του αυθεντικού pin-up, στην σχέση του με την υψηλή τέχνη, στην απρόσμενη επαναστατικότητα που έφερε. Αυτή η «βαθύτερη» και μάλλον άγνωστη πλευρά του pin-up παρουσιάζεται σε δύο κείμενα που συνοδεύουν τη φωτογραφική σειρά. Μεταξύ άλλων, αναφέρονται στην ιστορία του αυθεντικού pin-up, στην σχέση του με την υψηλή τέχνη, στην απρόσμενη επαναστατικότητα που έφερε. Τα θέματα αυτά είναι πολύ επίκαιρα, γιατί μας υπενθυμίζουν τη σημασία της ισορροπίας.
Ούτε η διαιώνιση στερεοτύπων —όπου η γυναίκα παρουσιάζεται μόνο ως σέξι, όμορφη και υποταγμένη— αλλά ούτε η υπερβολική πολιτική ορθότητα, που ακυρώνει ολόκληρα αισθητικά ρεύματα, βοηθούν στην ουσιαστική κατανόηση της τέχνης. Το pin-up μάς καλεί να αναρωτηθούμε, χωρίς προκατάληψη, τι εξέφραζε τότε και πώς μπορούμε να το διαβάσουμε σήμερα με κριτική αλλά όχι μονοδιάστατη ματιά.
Στα κείμενα παρουσιάζονται, εκτός φωτογραφικής σειράς, πρόσθετες φωτογραφίες των μοντέλων στο ύφος του pin-up, σχετικές με το εκάστοτε θέμα και περίοδο. Γυρίζοντας τη σελίδα, ανοίγει πλέον η αυλαία για τις πρώτες ερωτικές γυναίκες της μαζικής επικοινωνίας.
Φεβρουάριος 2025